Realizowana na tym obszarze inwestycja, obejmująca kompleksową przebudowę i rewitalizację jednego z najważniejszych miejsc Starego Miasta, od początku prowadzona jest pod ścisłym nadzorem archeologicznym. Prace ziemne, prowadzone w miejscu o bogatej historii urbanistycznej, wielokrotnie wymagały dostosowania harmonogramu do skali i znaczenia odkrywanych obiektów. Wstrzymanie prac nastąpiło w momencie, gdy w trakcie robót natrafiono na cenne relikty dawnej infrastruktury miejskiej. Ziemia zaczęła odsłaniać fragmenty dawnych kanałów, elementy instalacji wodociągowych wykonanych z drewna, pozostałości nowożytnej zabudowy, oraz ceglaną platformę będącą podstawą fontanny z XVIII.

Obecnie – po zakończeniu niezbędnych analiz i decyzjach konserwatorskich – etapowo wznawiane są prace budowlane. Realizowane są roboty instalacyjne polegające na usuwaniu nieplanowanych kolizji kablowych, rozbiórki fundamentów dawnych budynków i starych kanałów (na które wydano już stosowne decyzje). Trwa również budowa nowej kanalizacji deszczowej oraz instalacji gazowej. Na tym etapie odsłonięto również kolejne relikty przeszłości – pod ceglaną płytą odkryto pomieszczenie, od którego w różnych kierunkach odchodzą wąskie korytarze. Znalezisko to może stanowić część systemu piwnic dawnej zabudowy. To znalezisko zostanie również zinwentaryzowane.

Na etapie finalizowania dokumentacji i kosztorysów jest zakres prac obejmujący zabezpieczenie i przeniesienie zabytkowej fontanny. Te prace wymagać będą szczególnej uwagi ze strony Wykonawcy. Wszystko odbywa się w uzgodnieniu z Wojewódzkim i Miejskim Konserwatorem Zabytków. Fontanna zostanie przeniesiona i wyeksponowana na wewnętrznym dziedzińcu budynku Akademii Sztuki. W dalszym etapie opracowana zostanie koncepcja odtworzenia fontanny, oparta na nowoczesnych technologiach, ale nawiązująca do historycznego charakteru całego miejsca. Niewątpliwą atrakcją dla mieszkańców i turystów będzie możliwość obejrzenia fragmentu ceglanych kanałów. Ich wnętrze zostanie podświetlone, a do środka będzie można zajrzeć dzięki zamontowanemu na powierzchni peryskopowi.

O inwestycji

Inwestycja ma na celu utworzenie atrakcyjnej, dostępnej przestrzeni publicznej odpowiadającej na proces prototypowania urbanistycznego pod nazwą „Nowe Życie Placu” oraz wpisującej się w historyczny kontekst Starego Miasta. W ramach inwestycji przebudowane zostaną nawierzchnie placu Orła Białego, fragmenty ulic Koński Kierat, Staromłyńskiej oraz chodnik i zjazdy ul. Grodzkiej. Zrealizowane zostaną prace sieciowe związane z budową kanalizacji deszczowej, sieci wodociągowej, gazociągu, linii zasilających i instalacji oświetlenia terenu. Wykonany zostanie monitoring.

Przestrzeń spotkań i nowa zieleń

Wykonana zostanie mała architektura oraz zieleń. Plac będzie oświetlony przez 25 stylizowanych latarni w części utwardzonej oraz 6 latarni drewnianych w części zielonej. W miejscu dawnego młyna kieratowego urządzona zostanie mała scena służąca do organizacji kameralnych wydarzeń artystycznych. Na placu pojawią się też ogródki kawiarniane – bez podestów i trwałych wygrodzeń. Przebudowa zakłada zachowanie większości drzew oraz przesadzenie kilku z istniejących poza teren inwestycji. Wykonane zostaną nasadzenia 14 sztuk nowych drzew. Pojawią się także wieloletnie byliny w barwach pastelowych, trawy, rabaty. Wzmocniona zostanie istniejąca murawa oraz pojawi się ogród deszczowy.

Ograniczenie ruchu samochodowego

Nowy układ komunikacyjny zakłada ograniczenie do minimum ruchu pojazdów samochodowych. Dopuszczony będzie ruch dostaw do lokali gastronomicznych, dojazd do posesji dla osób posiadających parkingi w podwórkach wewnętrznych, okazjonalny dowóz sprzętu potrzebnego do przeprowadzenia wydarzeń społecznych i kulturalnych na placu, oraz dojazd odpowiednich służb. Zlikwidowane zostaną bariery architektoniczne, pogrążone zostaną krawężniki, a ulice będą miały jeden poziom umożliwiając tym samym swobodny ruch pieszych czy rowerzystów.

Podział na strefy

Po przebudowie różne fragmenty nowego zagospodarowania miejskiej przestrzeni mają mieć różną funkcję:

• utwardzona część północną Placu Orła Białego na szerokość Pałacu pod Globusem z centralnym punktem w postaci fontanny – zapewniająca dogodne warunki na organizację wydarzeń społecznych i kulturalnych oraz obsługę lokali użytkowych w parterach;
• zielona część południowa w obrysie dawnego kwartału zabudowy – zapewniająca realizację funkcji ekologicznych, swobodną rekreację użytkowników oraz organizację okazjonalnych wydarzeń społecznych i kulturalnych wokół małej sceny w przybliżonej lokalizacji i obrysie dawnego młyna kieratowego;
• część przejściowa przed Pałacem Jońskim będąca strefą zmiękczającą granicę między reprezentacyjną częścią północną, a zieloną, rekreacyjną częścią południową;
• historyczna ulica Koński Kierat - zapewniająca obsługę lokali użytkowych w parterach, uzupełnioną o nowe nasadzenia zieleni wysokiej i niskiej oraz walor edukacyjny w postaci oznaczenia przebiegu dawnego wodociągu;
• deptak we wschodniej części placu Orła Białego, stanowiący przekształcony ciąg łączący dawne Rynki Koński i Węglowy -zapewniający obsługę lokali użytkowych w parterach;
• północny chodnik ul. Grodzkiej stanowiący spójną całość z placem Orła Białego.

Elementy historyczne

W ramach prac w nowy sposób zagospodarowany zostanie posąg Flory oraz dwie wazy, które dawniej zdobiły fasadę Pałacu Grumbkowa (Pałacu pod Globusem), a dziś stoją na dziedzińcu Akademii Sztuki. W ten sposób rzeźby połączone zostaną ponownie w jeden układ, a każda osoba odwiedzająca plac będzie mogła je podziwiać razem z elewacją, na której kiedyś były zamontowane. Zabytkowa fontanna pozostanie w obecnym miejscu, a na posadzce oznaczony zostanie przebieg wodociągu drewnianego, który w XVIII wieku dostarczał wodę ze Wzgórz Warszewickich do Zamku.

Wykonawcą jest Firmą Budowlano-Drogową MTM S.A. Koszt zadania to 16 426 480,48 zł brutto.

Projekt jest realizowany w ramach Priorytetu 7 Fundusze Europejskie na rzecz partnerskiego Pomorza Zachodniego, Działania 7.1 Rozwój obszarów miejskich (ZIT). Typ projektu: 5. Wsparcie instytucji kultury oraz ochrona dziedzictwa kulturowego w ramach Fundusze Europejskie dla Pomorza Zachodniego.